Seçim Sonrası Olası Senaryolar

Seçim Sonrasına Kısa Bir Bakış

Hiç kimse geleceği bilemez. En sağlıklı şekilde elde verilen verilerle olası senaryoları tahmin etmeye çalışabilirler ancak.

14 Mayıs’ta ülke için kritik bir eşik aşılacak. İkinci tura kalsa da kalmasa da daha önce görülmemiş bir muhalif dalgayla başa çıkmaya çalışacak iktidar. Hepimiz bu ülkede yaşıyoruz ve seçimlerimizin sonuçlarına göre yönetiliyoruz. Bu seçimde çoğunluk son 20 yıldan farklı bir seçim yaparsa sıra bu sonuçları yaşamaya gelecek.

Ekonomi ve borsa bağlamında da birçok farklı sonuca gebe seçimler. Olası bir değişimin reel sektör ve piyasalar anlamında çok farklı yansımaları olacağı ortada. Gelin birlikte seçim sonuçlarına göre ana yatırım enstrümanlarındaki projeksiyonlarımıza bakalım. Bu tahminlerde ekonominin Babacan yönetimindeki dinamiklerini göz önünde bulunduracağım.

Dolar/TL

Kurun bilhassa 2018’den beri inanılmaz rezervler satılmak suretiyle baskılandığı artık sır değil. 128 milyar dolar da deniyor, çok daha fazlası da. 2022 yılında kuru baskılamak için kurulan KKM uygulamasının 181 milyar TL maliyeti olduğu geçen hafta gündem oldu örneğin. İktidar değişmezse önümüzdeki seneki yerel seçimler bağlamında iktidarın eli bir nebze rahatlayacaktır ancak kur yine de kontrol edilmeye devam edilecektir imkanlar dahilinde. Burada ihracatçının zor durumda olduğunu, Arap yarımadasından gelecek geçici yardımları değerlendirme dışında bırakıyorum çünkü majör bir kırılma olmaması için elden gelen yapılıyor. Ancak olası bir yönetim değişiminde ekonominin emanet edileceği Bilge Yılmaz, Kerim Rota gibi yüksek profilli bir ekip serbest piyasa ekonomisi ilkeleri dışındaki bu tip maliyetli ve sürdürülemez politikalara devam edilmeyeceğini zaten aylardır tekrarlıyor. Dolayısıyla makro ekonomik verilerde tekrar istikrar sağlanana kadar geçen sürede kurda yüksek volatilite bekliyorum. Babacan bu süreyi bence iyimser bir tahminle 3 ay olarak belirledi. Bu bağlamda 2024’e kadar kur ülke gündemini işgal edebilir.

Altın

Küresel bazda FED politikalarının belirleyici olduğu ons altın bir süredir bilhassa ABD’deki mini bankacılık krizinden sonra yükseliş kaydetti. Ülke içinde gram altın bu yüzden rekor üstüne rekor kırıyor. Dolar/TL’de yukarı yönlü hareket bu rekora yeni destekler sağlayacaktır. Önü açık bir yatırım aracı olmaya aday bence. Öte yandan küresel çapta başta ABD ekonomisinin toparlanmasına dair daha çok emare gördükçe FED faiz arttırımlarını bırakabilir. Bu başta ons altında çekilme yaratabilir.

Tahvil/Politika Faizi

Tahvil piyasası nicedir bir risk indikatörü olma özelliğini yitirdi. Bu anlamda olası bir yönetim değişikliğinde risk beklentilerine paralel bir artış gözlenebilir. Özellikle merkez bankası ve politika faizi belirlenmesinde ortodoks politikalara döneceğini pek çok sefer dile getirdi. Ne de olsa Babacan yönetimi yüksel faiz, düşük kur politikasının yüksek faiz gideri ödenmesine rağmen sıkı savunucusu. Dış kaynağa girdiye dayalı politikaya dönüş orta vadede dolara yüksek faiz ödemekle mümkün.

Ve Borsa

İktidarın kimde olduğunun borsaya doğrudan bir etkisi yok. Bunu bir kenara yazalım. Ancak ekonomi yönetimlerinin aldıkları kararların yansımalarının borsa üzerinde bir etkisi olabiliyor. Söz gelimi 2022 yılında, yüksek enflasyona bağlı inanılmaz bir ralli gördük. Bu yılbaşından itibaren hem ralliyi sürdürmek finansal olarak mümkün olmadığı hem de alternatifsizlik dışında bir hikayesi kalmadığı için endeks yatay/düşen kanal içinde. Üzerine %28’lere kadar düşen yabancı takas oranı ile yerlilerin eline düşmüş ve küçük yatırımcı sayısı tavan yapmış bir endeks var karşımızda. Yerlilerin üzerine düşmüş diyorum çünkü geçen eylül ayında bankacılık hisselerinde neler olduğunu hep birlikte gördük. Milletvekili eşlerinin ve bağlantılarının tutuklandığını, sonra serbest kaldıklarına şahit olduk. Yine iki hafta önce Varlık Fonu’nun alıma geçtiğini gören uyanıkların mal boşaltmalarına, bu esnada endekste inanılmaz satışlara tanık olduk. Kısaca endeks nitelik olarak sıkıntılı bir durumda.

Olası bir yönetim değişiminde bu resim değişebilir. Önce Londra ve ABD’de temaslarda bulunan, finansal kaynak bulduğunu söyleyen bir muhalefet var karşımızda. Dahası Babacan yönetiminin ekonomi iyi giderken dediğimiz dönemde yabancı kaynağa dayalı bir ekonomiyi benimsediğini hepimiz biliyoruz. Bu yöntemi devam ettireceklerine dair güçlü emareler var. Haliyle endekste yaşanabilecek bir yabancı akımı hemen yeni rekorlar getirir demiyorum ama 1- volatiliteyi azaltır, 2- kimsenin anlam veremediği dalgalanmalar son bulur, 3- endeks uzun vadeli ve istikrarlı bir yatırım aracı görünümüne dönebilir.

Peki Ne Kadar Zamanda Olur?

Tarihsel grafiği incelediğimizde AKP’nin iktidara gelmesi ardından (kasım 2002) IMF programları başarıyla uygulandığı ve bankacılık sistemi güçlendirildiği için borsa endekslerinde ciddi kazançlar oluştu. Bu dönemde Babacan devlet bakanı idi ve AB müzakereleriyle de ilgileniyordu. 2008 krizinin ardından Mayıs 2009’da tamamen ekonomiye baktı. Bu süreçte borsa küresel endekslere paralel şekilde sert düştü ama yabancı yatırımcı desteği ile iyi toparladı. Endeks, Babacan’ın ekonomiden sorumlu devlet bakanlığı yaptığı 2002 Aralık ayından 1 Kasım 2007’ye kadar %330, Ekonomi bakanlığı yaptığı Mayıs 2009’dan-2015 Eylül’e kadar %350 artış göstermiş. Rakamlar tatmin edici olsa da kriz sonrası performanslar olduğu unutulmasın.

Toparlarsak kurun seçimden sonra volatilesinin artacağı, altının kura bağlı yukarı, FED politikalarına bağlı düşüş kanala girebileceği, borsanın niteliksel olarak düzeldiği ve ilk şokun ardından yukarı yönlü bir ivme kazanacağını değerlendiriyorum.

Tekrar edelim. Hiç kimse geleceği bilemez. En sağlıklı şekilde elde verilen verilerle olası senaryoları tahmin etmeye çalışabilirler ancak.

Önemli Not: İktidar değişirse sazın kimin tutacağı belirsiz. Makalede bahsettiğim iki kişi Bilge Yılmaz Hoca ve Ali Babacan. Aralarında bazı temel farklılıklar olsa da ortodoks politikalara dönüş konusunda hemfikirler ancak son düzlükte Babacan’ın sesi daha çok çıkar oldu. Bu yüzden yazıda daha sık Babacan vurgusu yaptım. Aradaki farklara işaret eden Ege Cansen hocanın nüktedan yazısını da buraya bırakıyorum.