KDV ve ÖTV İndirimlerinin Bedeli

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Ekim ayının son haftası vergi denetim kurulu toplantısı sonrası yeni vergi indirim paketini şirinevler escort açıkladı.

Güncelleme: 31 Aralık 2018 günü ise yeni yıl müjdesini verdi. Bu indirimler 2019’un 3 ayı daha devam edecek.

Paket, yıl sonuna kadar altı başlıkta KDV ve ÖTV indirimlerini içeriyordu.

1- Peki hükümet zaman zaman neden vergi indirimi yapıyor?

2- Vergi indirimi benzeri başka uygulamalar var mı?

3- Bu uygulamalar, bütçe açısından ne anlama geliyor?

Cevap 1: Bir önceki yazımızda Türkiye’nin stagflasyonda olmadığını ancak gerekli tedbirler alınmaz, sıkı maliye ve para politikalarına devam edilmezse gidişatın hiç de iyi olmadığını ifade etmiştik. Bu sonuca ulaşmamızı sağlayan verilerden biri de son dönemde kendisinden dünyada büyüme rakamlarıyla söz ettiren Türkiye’nin büyüme oranında yaşanan düşüştü.

Bu durum ekonomi otoritelerince de bilindiğinden tedbir almak zorunlu hâle geliyor; zira stagflasyona giren bir ekonominin reçetesi çok daha ağır olacaktır.

Bir ekonominin stagflasyona girdiğinin ana iki göstergesi enflasyonun yükselmesi ve büyümenin düşmesiydi.

Yapılan bu vergi indirimleri ile iki göstergenin arzu edilen sınırlar içinde tutulmasına çalışılıyor.

Nasıl mı? Yapılan vergi indirimleri ile fiyatlar aşağı çekiliyor. Bunun en büyük getirisi enflasyonun, en azından bu sektörlerde, düşüş kaydetmesidir. İş Portföy ekonomistleri otomotivde ÖTV düşüşünün enflasyonu yarım puan aşağı çekeceğini tahmin ediyor.

Böylece halkın yüksek enflasyon sebebiyle daha sonra alacağı evi, arabayı, beyaz eşyayı şimdi alması sağlanıyor/ümit ediliyor. Bu da doğal olarak bu sektörlerdeki stokların erimesini, talep devam ettiği takdirde üretimi durduran ya da ara veren firmaların yeniden faal hâle gelmesini sağlayacak.

Dolayısıyla hane halkı harcayacak, talep artacak; karşılığında arz da artacağından üretim yapılacak, stoklar eriyecek, üretimi arttırmak için istihdam sağlanacak, bu da büyümeyi arttıracak, işsizliği azaltacak. Devlet de vergi geliri sağlayacak. (Olaylar bu kadar hızlı ilerlemese de mekanizma bu şekilde işliyor.)

Cevap 2: Hükümet vergi indirimleri dışında özellikle son dönemde, başta KOBİ’lerin yararlanmasını sağlamak maksadıyla ihtiyaç sahiplerine Kredi Garanti Fonu vasıtasıyla bankalar üzerinden büyük krediler vermeye başladı. Bu uygulama neticesinde 2017 yılında toplam 200 milyar TL., 2018 yılında 200 milyar TL.den fazla kredi imkânı sağlandı.

Hükümet yine bu kredilerle ÜFE’nin  %46’lara dayandığı bu ortamda üreticiye bir nefes aldırmak, borçlarını çevirmesini sağlamak ve en önemlisi üretime devam etmesini, bu sayede yukarıda saydığımız talep-arz-üretim-istihdam-vergi döngüsünün devamını sağlamaya çalışıyor.

Bu da yine büyümeyi arttırmaya yönelik bir diğer adım.

Yukarıdaki iki grafikte 1- Artan Üfe 2- Kredi Hacmindeki Daralma

Cevap 3: Ancak bu uygulamalarda bir sorun göze çarpıyor; kademeli olarak yüzde 10’lardan yüzde 25’lere gelmiş enflasyon ile yüzde 10’lardan yüzde 5’lere gelmiş büyüme; uzatılmadığı takdirde 31 Aralık’ta son bulacak vergi indirimleri ile dizginlenebilir mi?

(Güncelleme: Bu rakamlar tabii ki dizginlenemedi, 3. çeyrekte 1,6 olarak açıklanan ve 2019 ilk yarısında eksiye düşmesine kesin gözüyle bakılan büyüme rakamları sonrası beklentimiz gerçekleşti, vergi indirimleri 3 ay daha uzatıldı. Geçici çözüm arayışları son bulmuyor.)

Bu soru ve cevap aklımızın bir köşesinde bekleyedursun vergi indirimlerinin en büyük etkisi bütçe üzerine. Çünkü;

Bütçe Dengesi = Bütçe Gelirleri – Bütçe Giderleri

Bütçe Gelirleri =  Vergi Gelirleri + Vergi Dışı Gelirler

Bütçe Giderleri = Faiz Dışı Giderler + Faiz Giderleri

Birleştirelim; Bütçe Dengesi = (Vergi Gelirleri + Vergi Dışı Gelirler) – (Faiz Dışı Giderler + Faiz Giderleri)

Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü verilerine göre; toplam gelirlerin %33’ünden fazlasına denk gelen “ÖTV” ve “Dahilden alınan KDV” oranlarında, düşüş trendine giren büyümeyi kurtarmak için bu çapta bir indirime gitmek bütçeye yaklaşık 1 milyar TL. ek yük getirecektir. Anlaşılan bu yükten 2019’da da kurtulamayacağız.

Yılın son aylarında gelen vergi affı dalgaları ve üst üste konkordatolar yüzünden ÖTV ve KDV tahsil oranlarının yüzde 22’lere geldiğini ayrıca not düşüyorum.

2018 için yıl başında 65,9 milyar lira olarak öngörülen merkezi yönetim bütçe açığı 72,1 milyar liraya revize edilmişti; anlaşılan açık giderek büyüyecek ve 2019’da da ikiz açık  (cari açık ve bütçe açığı) veren bir ülke olmaya devam escort şirinevler edeceğiz.

E tabii bu yüzden üzerimize yapışan bir de “kırılganlık” meselesi var, o da bir başka yazıya…