Neden Düşüyor? Teknik mi Temel mi?
Temel ve teknik yorumcuların farklı yorumları mevcut ancak bir konuda görüş birliğimiz var: Endeks zaten çok şişmişti.
“Aylardır söylüyoruz” ya da “Birileri söylüyordu” demek anlamsız, herkes zarar ediyor. Kaç aydır herkes çıkışların kısa süreli ve temkinli, düşüşlerin sert ve sürekli olduğunu gördü, görüyor. Böyle zamanlarda endeks nazlı bir kız gibi adım atmaya çekinir. 1555 seviyesi nazlı kızımızın direndiği yer oldu. İleriye gidemedik.
Bundan sonra için sadece endeks ya da yurt içi haber akışını değil küresel haber akışını ve trend değişikliklerini de takip etmek gerekiyor. Nasıl pandemi sonrası ralliler küresel dinamiklerle gerçekleştiyse şu an en büyük etki de dışarıdan geliyor.
ABD merkez bankası FED’in sorun yaşayan tüm sektörlere para basarak (tam olarak basmıyor aslında) çare aradığı durumda hiçbir çöküş/düşüş kalıcı olmayacaktır. İkinci dip beklediğimi 2020’den beri dile getiriyorum ama öyle şeyler yaptı ki merkez bankaları şu an düşüş, kırılma, ayı piyasası gibi terminolojiyi herkes unuttu; sürekli yeni rekorlar konuşuluyor, düşüşler düzeltme oluyor. Boğalar bile boğalıktan sıkıldı sanırım.
Dolayısıyla kalıcı bir düşüşten bahsetmek zor. Ancak nitelik olarak iyi hisselerin yerinde saydığı, kenarda köşede kalmış hisselerin komik hacimlerle tavan gittiğine şahit oluyoruz. En ufak düşüşte bu hisselerin taban olmasına şaşıran yoktur sanırım. Şaşırıyor ya da taban çeken bu hisselerden para kazanmak istiyorsanız yatırım yapmak fiilinin sözlük anlamına bir daha bakın derim.
Yeri gelmişken bir ikileme daha dikkat çekelim: Madem çok şişti, hiç girmeyelim borsaya, o zaman satalım çıkalım, girelim altına dolara?
Mümkün. Ancak balonların ya da şişmiş endekslerin ne zaman patlayacağını/düşüşe geçeceğini istisnalar dışında kimse bilemez. Dolayısıyla yükseliş trendinden faydalanmak her yatırımcı için cazip bir fırsat; uzak kalmak rasyonel olmaz.
Ancak hedeflerinize ulaştığınızda ya da teknik-temel uyarılar aldığınızda 20.yüzyılın en büyük icadını kullanmaktan çekinmeyin. Yoksa 2017’de Aselsan ya da Bitcoin alanlar gibi zarar çıkacak diye 3,5 yılınız heba olur. 3,5 yıl amacınız küçük bile olsa düzenli bir kazanç elde etmek isteyenler için uzun bir süre.
Dolayısıyla portföyünüzü çeşitlendirin, yatırım araçlarının çıktığı gibi ineceğini ya da indiği gibi çıkacağını (OBO?) unutmayın. Yatırım araçları gördükleri yerleri de unutmazlar (Çanak?). Zarar kes ve kâr tıraşlama seçeneklerini değerlendirin.
Zaten teknik analiz bu özlü sözlerin sayısal dünyaya uyarlanması değil mi?
Ne Kadar Daha Dayanalım?
Şu an elinizde toplamda %20 zarar etmiş bir portföy olabilir. 1 ay sonra bu zararın 30’a, 40’a çıktığını düşünün. “Keşke çıksaydım” mı, yoksa “Başka yatırım araçlarım da var, beklemeye razıyım, zaten dönecek” mi dersiniz?
Alternatif maliyet nedir, bir araştırın. Borsa tekrar yükselebilir, beklersiniz para değil zaman kaybedersiniz ancak zaman da kıymetli, ayrıca bu süreçte yükselen diğer araçlardan uzak kalırsınız.
Bu temel faktörleri düşünerek yatırım esc konya yapın.
Para, fiziksel ve ruhsal sağlıktan önemli değildir. Gece yatağa rahat giremiyorsanız kazanıp kaybetmenin anlamı yoktur. Kazandığınızı hastanelere ya da avukatlara verirsiniz, toplamda esc bornova yine zarar edersiniz.
Değerlendirmemiz biraz terapiye döndü. Herkesin faydalanmasını esc kocaeli ümit ederim.
Herkese sağlıklı günler ve bol kazançlar.