Piyasa Çöküşü 2. Gün- 23 Mart 2021

Çöküş

Takvimler 22 Mart’ı gösterdiğinde Borsa İstanbul tarihî bir güne uyandı. Hafta sonu meydana gelen gelişmelerden dolayı bir satış dalgası bekliyorduk ama düşüşün büyüklüğü le ilgili tahminler değişiyordu. İşlemler başlandığındaysa endeks pek çok hisse gibi sert düşüş kaydetti. Devre kesiciler çalıştı. Gün sonunda endeks %10 düşmüştü.

Olaylar 2 gün önce MB Başkanı Naci Ağbal’ın cumartesi sabahı 4.20’de görevden alınması ile başladı. Herkes görüşüne göre eleştirdi, destekledi, kurda artış öngördü ama böyle bir çöküşü kim bekliyordu?

Bu sabah itibarıyla da (23 Mart) Viop 30’da %-5 açtı. Satışların devam etti. (Az önce Bist100 yine devre kesti) Bu durumda aralık seviyelerine gelen ve 4 aylık kazançlarını silen bir endeks çıktı ortaya.

Bu rakamlara bakınca şu net olarak görülüyor: Bugün ya da yarın ne olacağını kimse tam olarak bilemez, zaten normal olan da bu. Bu yüzden geleceği tahmin etmek yerine trende kulak vermek rasyonel hareket tarzı.

Dün bazı seviyeler vermiştik ama tek seviye taban imiş; gördük, yıllardır görülmeyen ve bilinmeyen çapta bir harekette yanılmak kadar doğal bir şey yok. Dolayısıyla seviyelerden ziyade bundan sonra ne yapabiliriz’i konuşalım.

“Tüm yumurtaları aynı sepete koyma” şeklinde özetlenebilecek modern portföy teorisi dün bir kez daha kanıtlandı. Vix endeksinin dip yaptığı bir günde çöken borsa, yatırımlarını çeşitlendirenlerin canını o kadar da acıtmadı.

Hareket Tarzları

Parası büyük oranda hissede olanlara öncelikle geçmiş olsun. Uygulanabilecek 3 hareket tarzı var:

a. Dönüşe kadar beklemek,

b. Mühimmatınız varsa uygun seviyelerden dönüş için ağırlık arttırmak, (zararlar kalsın)

c. Tabanlar bozulduğunda satıp lanet olsun deyip tövbe etmek.

Zira girilen emirlerin çoğu yerine getirilemiyor şu an ve bu sabah satmayı deneyeceğim düşüncesi kurtarıcı olmaktan uzak. Şunu yapın diyemem, çünkü herkesin yatırım kafası, parası, hayatı farklı… Ancak rasyonel hareket tarzı b gibi görünüyor.

Her düşüş, bir fırsattır.

Tabii bunun için düşüşün tamamlanmasını beklemek gerekiyor fakat kimse dibi bilemez. Size ucuz, mantıklı gelen seviyelerden giriş yapmak lazım. Zira en düşmez ve sağlam denen hisseler bile döküldü. Geçen marttaki düşüşü ve grafiği inceleyin ve ondan sonraki yükselişi.

Bire bir aynısı olacak diye bir kural yok, ancak seviyelerin burada kalmayacağını değerlendiriyorum. Uzun vadeli bir değerlendirme yaparsak makro ekonomik verilerdeki bozulmanın arttığı görülüyor. En büyük handikabımız döviz cinsinden özel ve kamu borcunun artması. (rekora yakın)

Makroekonomik Kırılganlıklar

Borçlanmanın bu denli arttığı bir ekonomide kur şoku ilk akla gelen senaryo zaten. Kaldı ki küresel enflasyon beklentileri ile FED’in olası faiz arttırımları bu senaryoyu kuvvetlendiriyor. 

Yine de bu denklemde kesin olan bir şey var:  Türk varlıklarındaki risk artıyor. TL’nin orta uzun vadede değer kaybı kaçınılmaz. Borsa rekorlara gidecektir ancak yazılarımı düzenli takip edenler bilir; yükselişlerin ürkek, düşüşlerin ise sert ve haşin olmasına alışmamız gerekiyor.

Bu yüzden portföyde TL varlıkların ağırlığını düşürmek rasyonel hareket tarzı.

Portföyü akılcı bir şekilde kurarsak zararı minimize eder, her durumdan kâr etmeyi başarabiliriz. Belli bir süre sonra da portföyün büyüdüğünü görebilirsiniz. Panik ile işlem yapmayın, gerekirse ekrandan bir süre uzaklaşın. Kaybettiğiniz en fazla zaman olur.

“Zaman da kıymetli” diyenlere cevabımız “O zaman para kaybetmeyi tercih edebilirsiniz.”

MB Başkanı Bu Kadar Önemli Bir İsim Mi?

Gözden kaçtığını düşündüğüm bir nokta daha var: Merkez başkanı değişikliğini son 20 ayda 4 kere gördük. Bu denli sert hareketler hiç olmamıştı. Kaldı ki madem Naci Ağbal ismi çok tutuluyor geçtiğimiz 4 ayda kur düşerken borsada bir rekor da görmedik. Ama esc ankara gitmesi borsayı çökertiyor.

Bu mantıklı ve tutarlı bir hareket değil.

Faiz-enflasyon ilişkisine dair ekonomi bilimi ile çelişen görüşler ile Türk varlıklarındaki olası bir trend değişikliğinin fiyatlandığını söyleyebiliriz ancak buna rağmen bu çapta bir hareket esc izmir tutarlı değil.

15 Temmuz’dan sonra bile %7 düşmüştü borsa, Gezi olayları başladığında ise %6.

Piyasa rasyoneldir, akıl-mantık dışı hareketleri uzun esc izmit sürmez ve elbet dengeye gelir.

Bu süreçten en az zararla çıkmak dileğiyle…